خلف وعدههاى معنى دار
چکیده :برآورده نشدن انتظارهاى ايران از روسيه، که عدم پايبندى روسيه به راهاندازى نيروگاه بوشهر تنهابخشى از آن است، به خوبى نشان مىدهد که برآوردهاى غيرواقعبينانه از سوى مسئولان، نمىتواند به تامين منافع کشور يارى برساند. در چنين شرايطى جز عبرت گرفتن از اقدام گذشته و کنونى دولت روسيه و اصلاح رفتارهاى خوش بينانه، براى بهرهگيرى از فرصتهاى پيشروى ايران راه ديگرى...
حیات نو-الههکولایی*:موضوع اتمام پروژه نیروگاه اتمى بوشهر از سوى دولت روسیه به نماد بهرهگیرى این کشور از جمهورى اسلامى ایران در جهت حل و فصل مسائل بینالمللى و منطقهاى خود در غرب آسیا بدل شده است. از آنجا که آمریکا و متحدان آن، پس از انقلاب اسلامى در فرآیندى از مذاکرات بىنتیجه، حاضر نشدند پروژه نیمهکاره نیروگاه بوشهر را به اتمام برسانند، این همکارى براى دولت روسیه به فرصتى کمنظیر یا حتى مىتوان گفت بىنظیر تبدیل شد. در طول سالهاى گذشته، شاهد خلف وعدههاى مکرر روسها تحت عناوین مختلف مانند مسائل فنى یا مشکلات مالی، در توجیه عدم اجراى تعهدهاى پذیرفته شده، از سوى دولت روسیه بودهایم.
در واقع همکارى روسیه با ایران نه در برابر ملاحظات و دغدغههاى آمریکا و متحدان آن، بلکه همواره در چارچوب منافع این کشور، براى دستیابى به فرصتهاى بهتر تنظیم شده و ادامه پیدا کرده است. پایان رساندن نیروگاه بوشهر و وارد کردن برق تولیدى آن، به شبکه برق کشورمان هرچند در ابتدا براى روسیه جاذبههاى اقتصادى داشت، اما به سرعت با شکلگیرى تحولات بینالمللى از نیمه دهه گذشته، به ویژه بعد از ۱۱ سپتامبر، این همکارى به فرصتى بىپایان براى بهرهمندىهاى مختلف از ایران تبدیل شده است. برخلاف تفکر خوشبینانه و غیرواقعبینانه برخى از تصمیم گیرندگان کشور، اتمام پروژه نیروگاه بوشهر جز در چارچوب موافقت و همراهى روسیه با آمریکا و متحدانش اجرایى نخواهد شد، که اظهارنظرهاى متناقض مقامهاى روسى خود شاهدى بر این مدعاست.به گونهاى که در یک تحلیل ساده مىتوان تناقضگویى آنها را آشکار ساخت. به سادگى مىتوان دید با وجود وعدههاى بىپایان، براى راهاندازى این نیروگاه، دولت فدراتیو روسیه همواره کوشیده است این برگ برنده را به عنوان فرصتى براى بهرهبردارىهاى خود، به ویژه در تنظیم روابط با امریکا استفاده کند. آیا نباید فکر کرد در برابر تغییر تصمیم استراتژیک آمریکا در مورد استقرار سپر دفاعى موشکى در جمهورى چک، که زمانى طعم تلخ حضور ارتش سرخ را چشیده بود، روسیه چه تعهدى را در برابر پذیرفته است. با توجه به مسائل و مشکلات مختلفى که در روابط روسیه و آمریکا وجود دارد، همکارى هستهاى با جمهورى اسلامى ایران و جنبههاى گوناگون آن از جمله به پایان بردن این نیروگاه، مزایاى گوناگونى براى این کشور به همراه داشته است.
این در حالى است که ایران به لحاظ جغرافیایى و تجربههاى تاریخی، توان ایجادروابط متعادل مبتنى بر تامین منافع خود را در یک رویکرد چندجانبه درعرصه روابط بین الملل دارد. اما متاسفانه در شرایطى هستیم که این ظرفیتها مورد بهرهبردارى قرار نمىگیرد . این روسها هستند که حداکثر استفاده را از ظرفیتهاى بى نظیر ژئوپلیتیکى ایران در یک منطقه بسیار مهم از جهان مىبرند. برآورده نشدن انتظارهاى ایران از روسیه، که عدم پایبندى روسیه به راهاندازى نیروگاه بوشهر تنهابخشى از آن است، به خوبى نشان مىدهد که برآوردهاى غیرواقعبینانه از سوى مسئولان، نمىتواند به تامین منافع کشور یارى برساند. در چنین شرایطى جز عبرت گرفتن از اقدام گذشته و کنونى دولت روسیه و اصلاح رفتارهاى خوش بینانه، براى بهرهگیرى از فرصتهاى پیشروى ایران راه دیگرى نیست. مرورى سریع بر تاریخ روابط خارجى معاصر ایران با روسیه، قبل و بعد از انقلاب اسلامی، ضرورت پرهیز از تکرار اشتباهات تاریخى در روابط با روسیه را گوشزد مىکند.
* استاد علوم سیاسى دانشگاه تهران و نماینده دوره ششم مجلس
همینه که مردم ما به برکت جنبش سبز فریاد می زنند مرگ بر روسیه