مدیریت صدا و سیما چه نمره یی کسب می کند؟

چکیده :بيان يا نمايش نمودارهاي خوش آب و رنگ درباره عملکرد کلي صدا و سيما براي تحت تاثير قرار دادن افکار عمومي يادآور اين بيان اسکينر روانشناس امريکايي است که مي گويد؛ «هدف اين سياست و مديريت، اداره کردن و آرام نگه داشتن مردم است نه فرهنگ سازي و انسان...

اعتماد-عبدالله ناصری*:مدیر فعلی صدا و سیما پنج سال دیگر این نهاد مهم را مدیریت خواهد کرد. در حکم انتصاب ایشان به سه موضوع یا سه ماموریت اصلی یعنی ارتقای «آگاهی»، «اخلاق» و «امید» تاکید شده است.در اینکه در این سه گانه اصلی که وظیفه هر رسانه حرفه یی و اثرگذار در عصر جدید است، مدیریت سازمان صدا و سیما چه نمره یی کسب می کند، داوری نمی کنم. از سوی دیگر ریاست محترم صدا و سیما پس از انتصاب مجدد خود در یک نشست خبری در دفاع از عملکرد گذشته خود مطالبی را عنوان کرد. به این گزاره ها توجه کنیم.

«ما می خواهیم همکاران رسانه یی بی رحمانه ما را نقد کنند»، «صدا و سیما به دنبال ایجاد ثبات اجتماعی و حذف فضای ناپایدار بوده است»، «در اخبار ۳۰/۲۰ حقوق شهروندی را نشان می دهیم»، «قانون احقاق حق قانون خوبی است ولی کامل قابل اجرا نیست»، «تحمل دولت در برابر نقد سنگین خیلی بیشتر از افراد خارج از دولت است»، «آقای موسوی به مدد صدا و سیما جایگاه خوبی پیدا کرد»، «آنها (آقایان موسوی و کروبی) می خواستند با دروغ دانستن نتیجه انتخابات از طریق صدا و سیما به مردم بگویند در خانه نمانید» و بالاخره «رسانه ملی تابع دستورات رهبری است». این گزاره ها و گزاره های دیگری که می توان از نخستین مصاحبه رئیس صدا و سیما در دوره دوم استخراج کرد، خود رسانای پیام های مختلفی است. قطعاً تطبیق عملکرد پنج سال گذشته با گزاره های مذکور، گویای این حقیقت است که وی هر قدر هم مدبر و مقتدر بوده باشد یا رسانه دولتی به معنای عام و رسانه تحت مدیریت خود به معنای خاص را نمی شناسد یا این سازمان اثرگذار و فراگیر دچار درهم ریختگی و ناهماهنگی شدیدی است که مدیریت عالی از آن رنج می برد ولی کاری نمی تواند انجام دهد. (دوباره گزاره های پیشین را مرور کنید،) اجازه دهید در این باب خاطره یی نقل کنم.

در روزگار انتخابات مجلس هشتم به همراه آقایان مهندس بیطرف و مهندس مرعشی جلسه یی با رئیس صدا و سیما در مورد هماهنگی های رسانه یی ستاد ائتلاف و صدا و سیما و تاکید بر تعهدات صدا و سیما در ایفای حقوق رسانه یی اصلاح طلبان- همان حقوقی که هیچ وقت دیده نشد- برگزار شد؛ دقیقاً همان روزی که آقای علی لاریجانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی استعفا داده بود. رئیس صدا و سیما برای دور ماندن ذهن جامعه از اختلاف میان رئیس و دبیر شورای عالی امنیت دستور داده بود این خبر مهم در بخش شبانگاهی خبر سیما پخش شود و تا پیش از آن هیچ گونه اطلاع رسانی رسمی دیگری صورت نگیرد. ایشان این موضوع را در وصف رویکرد ملی و فراجناحی خودشان و صدا و سیما می گفتند. اما غافل از آنکه پیش از ظهر این خبر را شبکه خبر منتشر کرده بود و ایشان بی خبر از این رخداد. با این نمونه و نمونه های دیگر که همه سراغ دارند این سوال به ذهن خطور می کند که این چگونه مدیریتی است؟

باز هم به گزاره های برگرفته از مصاحبه ایشان توجه کنید. مثل «رعایت حقوق شهروندی در اخبار ۳۰/۲۰»، «ایجاد ثبات اجتماعی و حذف فضای ناپایدار»، «آمادگی صدا و سیما برای نقد صریح خود»، «کسب جایگاه شایسته از سوی موسوی به مدد صدا و سیما». به نظر نگارنده این نوع مدیریت، ویژه و منحصر به فرد است و برای توجیه و تفسیر آن باید از نظریه «کسب» ابوالحسن اشعری مدد گرفت؛ همان بنیانگذار نحله اشاعره که برای برون رفت از تنگنای «جبر و اختیار» آن را ابداع کرد، نظریه یی که براساس آن بتواند میان تکلیف شرعی و مسوولیت انسان از یک سو و عدم پذیرش رای اعتزالی خلق افعال انسان از سوی دیگر جمع کند. همان طور که این نظریه کلامی به رغم تلاش گسترده متکلمان و محققان برای فهم حقیقتش مبهم است، توجیه این نوع مدیریت با توجه به میزان رضایتمندی جامعه از سمت و سوی خبری و سیاسی صدا و سیما (دقت فرمایید رضایتمندی از جهت گیری سیاسی نه سریال ها و طنزها و شعبده بازی ها) از یک سو و اظهارات آقای ضرغامی و گزاره های پیشین از سوی دیگر مبهم می ماند.

بیان یا نمایش نمودارهای خوش آب و رنگ درباره عملکرد کلی صدا و سیما برای تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی یادآور این بیان اسکینر روانشناس امریکایی است که می گوید؛ «هدف این سیاست و مدیریت، اداره کردن و آرام نگه داشتن مردم است نه فرهنگ سازی و انسان سازی.» به مدد الهی در آینده درباره انطباق مدیریت رسانه فراگیر با نظریه «کسب» و «قانون هشتم دیوید لیبرمن» بیشتر خواهیم گفت.

* عضو شورای عالی بنیاد باران