آشنایی با زیان های پارازیت ماهواره بر بدن انسان

چکیده :امواج پارازيتي علاوه بر کانال هاي تلويزيوني، تلفن همراه، اينترنت، سيستم هاي الکترونيکي کليه دستگاه هاي ايمني، مراکز تحقيقاتي، علمي، سنجش دما و هوا و... اختلال ايجاد مي...

رامتین راوندی*شاید برای بسیاری افراد مفهوم موج کمی مبهم و پیچیده به نظر آید یا شاید بهتر است بگوییم این پدیده برایشان قابل لمس و درک نیست. اگر بخواهیم آن را علمی تعریف کنیم، باید گفت هر پدیده فیزیکی را که به صورت همزمان تابعی از مکان و زمان باشد، موج می گوییم. فرمول ریاضی تابع موج به وضوح ارتباط این پدیده را با زمان و مکان نشان می دهد. موج یعنی انرژی گسترده شده با فرکانس و طول موج، یا به عبارتی به هر آشفتگی در محیط که در فضا یا فضا- زمان منتشر شود و اغلب حامل انرژی است، موج گفته می شود. اگر این آشفتگی در میدان های الکترومغناطیسی باشد، آن را موج الکترومغناطیسی می نامند. در امواج الکترومغناطیسی میدان های الکتریکی و مغناطیسی به طور عمود بر یکدیگر نوسان می کنند و با سرعت نور انتشار پیدا می کنند. جالب است بدانید که امواج با هم برخورد نمی کنند بلکه تداخل می کنند. امواج الکترومغناطیسی که طیف وسیعی از موج ها را دربرمی گیرد، برای انتشار به محیط مادی نیاز ندارد، یعنی می تواند هم در محیط مادی و هم خلأ منتشر شود ولی امواج مکانیکی که امواجی ساده تر هستند مانند صوت، امواج زلزله و امواج آب برای انتشار به محیط مادی نیاز دارند.

به طور کلی امواج به دو دسته امواج طولی و عرضی تقسیم می شوند. در موج طولی امتداد انتشار و نوسان بر هم منطبق است در حالی که در موج عرضی جهت امتداد نوسان بر امتداد انتشار عمود است. امواج الکترومغناطیسی جزء امواج عرضی هستند.

امواج صوتی جزء امواج طولی هستند. امواج صوتی می توانند در جامدات، مایعات و گازها منتشر شوند. امواج صوتی در محدوده یی قرار گرفته اند که می توانند گوش و مغز انسان را برای شنیدن تحریک کنند. این محدوده بین ۲۰ تا ۲۰ هزار هرتر (Hz) قرار دارد. امواج الکترومغناطیسی پهنه وسیعی از فرکانس ها را دربرمی گیرد مانند امواج مرئی، رادیویی، X و گاما، بنفش، فرابنفش، قرمز، مادون قرمز و… که در این تقسیم بندی جا می گیرند.

اما نویز یعنی سیگنال ناخواسته که به سه دسته اصلی تقسیم می شوند؛ نویز زمینه، نویز نوسانی و نویز مزاحم که بیشترین بحث ما درباره مورد سوم است که همانند یک سیگنال این امواج منتشر می شوند و سیگنال های دریافتی را پوشش می دهند به نحوی که باعث به هم ریختن سیگنال اصلی می شوند. البته اگر بخواهیم دقیق تر نویزها را بررسی کنیم، موارد ذیل را باید در نظر گرفت؛

۱- تاثیرات داخلی سیستم (نویز زمینه)

۲- تاثیرات حرارتی یا گرمایی زمین بر ماهواره

۳- از دست دادن سیگنال توسط فضا و جو

۴- تاثیرات باران روی ماهواره

۵- امواج رادیویی یا میکروویو مزاحم

۶- تاثیرات خورشید روی ماهواره

بحث اصلی این مقاله امواج رادیویی یا میکروویو مزاحم است. این امواج زمینی رادیویی یا میکروویو همانند سیگنال از برج رادیویی فرستاده می شوند و روی سیگنال های اصلی ماهواره سوار می شوند و باعث می شوند تصاویر به صورت شطرنجی دیده شوند. معمولاً این برج ها در مکان های بلند شهر نصب می شوند. این امواج برای اولین بار در سال ۱۹۶۵ در امریکا برای فرستادن امواج رادیویی به کار گرفته شد. آنها می خواستند یک دهم هزینه اصلی فرستادن یک باند رادیویی را بپردازند ولی با پیشرفت تکنولوژی از سال ۱۹۸۰ این سیستم منسوخ شد. این امواج در همان برج رادیویی توسط دستگاهی مخصوص تولید و منتشر می شود. امواج پارازیتی علاوه بر کانال های تلویزیونی، تلفن همراه، اینترنت، سیستم های الکترونیکی کلیه دستگاه های ایمنی، مراکز تحقیقاتی، علمی، سنجش دما و هوا و… اختلال ایجاد می کند.

جهت دریافت فرکانس های میکروویو در محدوده سه مگاهرتز تا ۳۰۰ گیگاهرتز باید آنتنی به طور صحیح مقابل ماهواره قرار گیرد تا امواج به طور موازی با آن برخورد کند و در کانون جمع شود. دستگاه های پارازیت انداز با توجه به فرکانس های ارسال شده روی فرستنده های مختلف، روی آنها اختلال ایجاد می کنند. مشخصاً توان این پارازیت اندازها باید بیشتر از امواج ارسال شده باشد. نکته مهم این است که به خاطر اثر زمین، برد امواج میکروویو دو کیلومتر است و برای آنکه یک نقطه را پوشش دهند، نیاز به تعداد زیادی دکل در مکان های مختلف دارند. لازم به ذکر است که دستگاه های تولیدکننده امواج میکروویو، بسیار گران هستند. امواج میکروویو با فرکانسی بالاتر از ۳۰۰ مگاهرتز بیشترین اثر را روی بدن دارد. طبق مطالعات انجام شده از بین رفتن تعادل دمای بدن، به طوری که بیش از پنج درجه سلیسوس باشد خطر مرگ را برای انسان دارد. هنگامی که امواج میکروویو با بدن برخورد می کند، مقداری از آن جذب بدن می شود و مقداری هم عبور می کند. عضلات بدن انسان قدرت جذب بیشتر این امواج را دارد. این امواج پس از جذب در بدن تولید گرما می کند. این گرما جریان های القایی در بدن به وجود می آورد که این جریان های یونی القا شده، باعث بالا رفتن دمای بدن می شود و اثر سوء خود را بر بدن می گذارد. به طور کلی ضررهایی که این امواج هنگام ارسال ایجاد می کنند، عبارتند از؛ تداخل در سیستم هدایت هواپیما، تداخل در سیستم گیرندگی و فرستندگی کلیه دستگاه های ماهواره یی، تاثیرات سوء روی مغز و اعصاب و… به طور کلی امواج پارازیتی بدون ضرر وجود ندارد و مادام که پخش می شوند روی هر رسانایی، از جمله بدن انسان، آب و موجودات می نشینند و عکس العمل نشان می دهند. امواج در مسافت معینی نمی مانند و در برخورد با کوه ها، آب ها، ساختمان ها، شیروانی ها، آینه ها و… می توانند چند بار تکرار و تا مسافت های طولانی بازپخش شوند.

با توجه به توضیحات فوق، امواج نقشی انکارناپذیر در پهنه تکنولوژی بازی می کنند و در تبادل اطلاعات نقشی اساسی ایفا می کنند.این امواج بیشترین استفاده را در علوم نظامی و فضایی دارد به طوری که هر روز اخباری از آن در پهنه صنعت و فناوری شنیده می شود ولی جهت جلوگیری از ضررهای احتمالی آن باید قوانین مدون و استانداردی با ضمانت های اجرایی تدوین شود تا استفاده از این پدیده فیزیکی مشکلی برای این کره خاکی به وجود نیاورد.

*مدرس دروس فنی دانشگاه جامع علمی- کاربردی،منبع روزنامه اعتماد